Filmy socjalizm

Na odległej planecie rozbija się statek kosmiczny dowodzony przez astronautę Taylora (Charlton Heston). Planeta łudząco przypomina Ziemię, ale władają nią niezwykle inteligentne małpy, natomiast ludzie poddawani są różnym badaniom i eksperymentom naukowym.

Gdzieś w głębi Rosji, w niewielkiej Anatewce żyje mała społeczność żydowska. Na jej losy i codzienność spoglądamy oczami ubogiego mleczarza, Tewiego. Mimo prostego życia, patrzy on na świat w sposób mądry i przenikliwy. Jego rodzina i znajomi zmagają się z niemałymi trudnościami szarej rzeczywistości.

W 1980 roku władze radiokomitetu wysyłają do Gdańska nie stroniącego od alkoholu redaktora Winkla, aby zebrał informacje oczerniające jednego z organizatorów stoczniowych strajków, Maćka Tomczyka. Wspomnienia ludzi, z którymi Winkiel przeprowadza wywiady, wykorzystują prawdzie materiały filmowe z protestów 1968 i 1970 roku oraz z okresu powstawania wolnych związków zawodowych i narodzin Solidarności.

Druga połowa lat siedemdziesiątych. Pełna temperamentu młoda reżyserka realizuje swój film dyplomowy, który będzie opowiadał historię błyskawicznej kariery i upadku jednego z bohaterów pracy socjalistycznej. Zbierając materiały, Agnieszka odkrywa coraz to nowe kulisy wydarzeń, dociera do ludzi, którzy znali Mateusza Birkuta i współtworzyli jego legendę. Bardzo szybko okazuje się, że rzeczywistość dokumentowana na czarno-białych taśmach była kreowana w o wiele większym stopniu, niż wolno o tym mówić. Gdzieś w tle cały czas stoją ludzie, którzy wszystkim mającym coś do powiedzenia chętnie zamknęliby usta. Agnieszka coraz bardziej emocjonalnie angażuje się w swoją pracę i nawet kiedy promotor odbiera jej sprzęt, nie zamierza się poddać. Sprawa zatacza coraz szersze kręgi, ale ciągle brakuje w niej najważniejszej postaci, nikt nie wie, co tak naprawdę stało się z Birkutem. Udaje się jednak znaleźć kogoś innego - jego syna, Maćka..

Rok 1937. Tenzin Gyatso, rozkoszny dwulatek z biednej, tybetańskiej rodziny, przygląda się rozłożonym przed nim przedmiotom. Dla niego to tylko zabawa, ale dla obserwujących tę scenę mnichów buddyjskich bezbłędne rozpoznanie przez malca przedmiotów należących do zmarłego właśnie XIII Dalaj Lamy i uznanie ich za własne to znak, że ów malec jest XIV Dalaj Lamą - XIV wcieleniem (reinkarnacją) Buddy Miłościwego. W przyszłości sądzone mu zatem będzie stać się religijnym i politycznym przywódcą Tybetu...

Z maszyny o zębatych kołach, wielkich przekładniach i kilometrach pasów transmisyjnych niczym mała śrubka wypada, grany przez Chaplina, robotnik. Wycieńczony pracą i załamany nowym sposobem podawania pracownikom posiłków - przez rurkę do ust, ląduje w zakładzie psychiatrycznym. Wyleczony ponownie trafia do zakładu zamkniętego, tym razem karnego, gdy podczas nielegalnej demonstracji nieopatrznie podnosi z ulicy czerwoną szmatę.

Pochodzący z różnych grup społecznych mieszkańcy zaczynają tworzyć zgraną wspólnotę. Na przeszkodzie staje im jednak pewien marzący o władzy karierowicz z Pułtuska – gospodarz domu Stanisław Anioł.

Listopad 1984 r., Izba Zatrzymań Hohenschönhausen. Kapitan Gerd Wiesler (Ulrich Mühe) skutecznie i bezlitośnie przesłuchuje więźnia podejrzanego o pomoc przyjacielowi w ucieczce z kraju. Wiesler nagrywa przesłuchanie, żeby zaprezentować metody używane dla pozyskania zeznań jako przykład swoim uczniom w Wyższej Szkole Stasi. Na premierze sztuki Georga Dreymana (Sebastian Koch), Wiesler ma okazję obserwować autora i odtwórczynię głównej roli, piękną aktorkę Christę-Marie Sieland. Wkrótce Anton Grubitz (Ulrich Tukur), zarządzający Departamentem Kultury w Stasi, wyda Wieslerowi rozkaz prowadzenia stałego nadzoru nad pisarzem, którego minister Hempf (Thomas Thieme) podejrzewa o nielojalność wobec Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności.

Film opowiada o dojrzewaniu wrażliwego chłopca. Jest jednym z ważniejszych debiutów w powojennym kinie polskim. Stanowi ciąg luźno powiązanych epizodów i ukazuje, jak na pozór mało ważne momenty życia kształtują charakter człowieka. Jest buntem przeciwko tłamszeniu indywidualności przez totalitarny system polityczny i służące uniformizacji metody wychowawcze.

Przybycie nowej nauczycielki do podmiejskiej szkoły w Bratysławie roku 1983 wywraca do góry nogami życie lokalnej społeczności. Mária Drazdechová od początku zdaje się manipulować uczniami i ich rodzicami. Po próbie samobójczej jednego z uczniów dyrektor placówki zamierza oddelegować kłopotliwą nauczycielkę. W tym celu jednak rodzice muszą podpisać petycję. Problem w tym, że Drazdechová ma daleko idące koneksje w Partii Komunistycznej. Czy prowincjusze będą w stanie zawalczyć o to, w co wierzą?